Đaminh Đinh văn Đạt người làng Phú Nhai, Augustinô Phan Viết Huy người làng Hạ Linh, Nicolas Bùi Đình Thể người làng Kiên Trung, đều thuộc phủ Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Cả ba ông đều là binh sĩ trong phủ bộ. Cả ba sống đời bình thường theo nghiệp binh, không có gì đặc sắc. Tuy nhiên lúc nào các ông cũng tỏ mình là người Công Giáo, giữ đạo bình thường an phận kiếm ăn.

Đầu năm 1838, Trịnh Quang Khanh, tổng đốc Nam Định mở tiệc khoản đãi 500 binh sĩ Công Giáo trong các cơ đội thuộc quyền, với ý đồ xúi giục bỏ đạo. Vì sợ hình phạt nặng nề và tra tấn dã man, hầu hết đều đã chối đạo, chỉ có ba người giữ vững đức tin tức là Đinh văn Đạt, Phan viết Huy và Bùi viết Thể. Ba ông ngay tức khắc phải đeo gông xiềng và chịu đánh đập, bị phơi nắng và sỉ nhục đủ điều. Lý hình lôi ba ông qua thánh giá. Augustino Huy đã phân phô: "Các ông cưỡng bách được thân xác tôi, nhưng các ông không thể lay chuyển được ý chí của tôi. Tôi không đồng tình, thì không có hiệu quả gì hết"

Đến tháng 10 năm 1838, trước đức tin sắt đá của ba ông, các quan đã phải lên án tử hình gửi về kinh châu phê chuẩn. Vua Minh Mạng không chấp thuận, bắt phải tìm mọi cách để các ông chối đạo.

Tổng đốc Trịnh Quang Khanh liền ra lệnh đem cha mẹ, vợ con, họ hàng và chức sắc trong làng ra công đường đe dọa sẽ phải khổ nhục nếu không dụ được các ông bỏ đạo. Dù vậy, ba ông vẫn khích lệ nhau trung thành với Chúa cho đến chết. Âm mưu cuối cùng là họ tách rời ba ông ở riêng, để mọi người dễ dàng xúi giục bỏ đạo.

Một tháng sau, các ông lại phải ra công đường, nhưng các ông vẫn vững tâm. Quan tòa liền ra lệnh đánh đòn một kỳ hào(?) thuộc làng Nicholas Thể. Đau khổ vì tình làng nước ruột thịt, để tránh cho mọi người khỏi bị sát hại, ba ông đều lần lượt xin "quá khóa"(bỏ đạo). Quan tổng đốc liền tha về và thưởng cho mỗi ông 10 quan tiền.

Được trả tự do về làng, các ông cảm thấy hối hận vì lương tâm cắn rứt, coi đó còn khổ hơn mọi cực hình thể xác, các ông liền đi xưng tội và trở lại Nam Định để tuyên xưng đức tin trước mặt quan tổng đốc. Tổng đốc Trịnh Quang Khanh nổi giận, nhưng vẫn cố gượng làm ngơ và đuổi về. Trao cho hương chức coi chừng. Ba ông bàn với nhau, vào tận kinh đổ xưng đức tin và cất gương xấu đã làm. Tháng 5 năm 1939, hai ông Phan viết Huy và Bùi Đình Thể vào tới khi đô, còn ông Đinh văn Đạt, vì mắc công vụ phải ở nhà, nhưng một lòng vơi hai bạn.

Đã hai lần dâng sớ chứng minh đức tin, không được chấp nhận, hai ông Huy, Thể lợi dụng lúc vua Minh Mạng ngự giá ngoài thành du ngoạn và quan sát dân tình, dâng sớ bày tỏ nỗi lòng. Vua Minh Mạng đọc sớ, bầng-bầng tức giận, ra lệnh tống giam hai ông tại khi đô. Các ông bị tra tấn gông cùm thật dã man tàn bạo, có khi bị dụ dỗ ngon ngọ, nhưng vẫn một lòng trung kiên. Cuối cùng vua Minh Mạng tuyên án tử hình. Ngày 12 tháng 6 năm 1939, cả hai ông bình đều bị xử tử lăng trì, xác bị quang xuống biển tại cửa Húc Thần, Thừa Thiên.

Ở nhà, ông Đinh văn Đạt rất vui mừng được tin hai bạn can đảm chịu chết vì Chúa, và chắc chắn mình cũng sẽ được chung số phận. Qủa nhiên ông bị bắt, giải về Nam Định và chịu xử giảo ngày 18 tháng 7 năm 1939. Đức Giáo Hoàng Leo XIII đã tôn phong các ngài lên bậc chân phước tử đạo ngày 27 tháng 5 năm 1900.

NOTE

(1) Trong bài viết của LM Vũ Đình Trác ghi là "Bùi ĐỨC Thể" nhưng theo gia phả truyền lại thì đúng tên là "Bùi Đình Thể"